Στις ερωτήσεις σχετικά με την σπαστικότητα μας απαντά ο κος Ελευθέριος Στέφας, Ιδιώτης Φυσίατρος στην Καλαμαριά.
1. Τι είναι η σπαστικότητα και γιατί εμφανίζεται;
Η σπαστικότητα είναι η ακούσια αύξηση του μυϊκού τόνου, δηλαδή οι μύες γίνονται «σφιχτοί» και δύσκαμπτοι. Εμφανίζεται όταν υπάρχει βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος ή νωτιαίος μυελός), που διαταράσσει την ισορροπία μεταξύ των νευρικών ερεθισμάτων που ενεργοποιούν και που χαλαρώνουν τους μύες.
2. Σε ποιες παθήσεις μπορεί να παρουσιαστεί σπαστικότητα;
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
- Κρανιοεγκεφαλική κάκωση
- Πολλαπλή Σκλήρυνση
- Εγκεφαλική παράλυση
- Κακώσεις νωτιαίου μυελού
- Νευροεκφυλιστικές παθήσεις
3. Ποια προβλήματα δημιουργεί στην καθημερινότητα του ασθενούς;
- Δυσκολία στο περπάτημα, στην κίνηση ή στη χρήση των άνω άκρων
- Πόνος
- Δυσκολία στη φροντίδα (ένδυση, προσωπική υγιεινή)
- Αυξημένος κίνδυνος κατακλίσεων ή παραμορφώσεων αρθρώσεων
- Περιορισμός ανεξαρτησίας
4. Μπορεί να χειροτερέψει αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα;
Ναι. Μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμες ρικνώσεις των μυών και παραμορφώσεις των αρθρώσεων, κάνοντας την αποκατάσταση και τη λειτουργικότητα πιο δύσκολη.
5. Πώς βοηθούν οι φυσικοθεραπείες και οι ασκήσεις;
- Διατηρούν την ελαστικότητα των μυών
- Προλαμβάνουν τις ρικνώσεις
- Μειώνουν τον πόνο
- Βελτιώνουν τη λειτουργικότητα και την αυτονομία
- Συμβάλλουν στη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου
6. Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται συνήθως για τη σπαστικότητα και τι πρέπει να γνωρίζω;
Συχνά χρησιμοποιούνται:
- Βακλοφαίνη
- Διαζεπάμη
- Δαντρολένη
👉 Έχουν δράση σε όλο το σώμα (συστηματικά) αλλά μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως υπνηλία, ζάλη ή αδυναμία. Η δοσολογία εξατομικεύεται πάντα από γιατρό.
7. Πότε χρειάζεται ενέσιμη θεραπεία (π.χ. βοτουλινική τοξίνη) και τι αποτελέσματα έχει;
- Όταν η σπαστικότητα είναι εστιασμένη (π.χ. σε χέρι ή πόδι)
- Όταν τα φάρμακα από το στόμα δεν αρκούν ή έχουν έντονες παρενέργειες
- Η βοτουλινική τοξίνη χαλαρώνει τους μύες (διάρκεια ~3–4 μήνες), βελτιώνει την κίνηση και διευκολύνει τη φροντίδα.
8. Υπάρχουν βοηθήματα ή τεχνολογικές λύσεις που διευκολύνουν τον ασθενή;
- Νάρθηκες (για χέρια, πόδια) ώστε να διατηρείται η σωστή θέση
- Ορθωτικά βοηθήματα βάδισης
- Ρομποτικά συστήματα και ηλεκτροδιέγερση
- Τεχνολογίες τηλεαποκατάστασης για παρακολούθηση και εκπαίδευση στο σπίτι
9. Τι μπορεί να κάνει ο φροντιστής για να βοηθήσει σωστά;
- Να ακολουθεί το πρόγραμμα ασκήσεων-διατάσεων που προτείνουν οι ειδικοί της αποκατάστασης
- Να βοηθά με την τοποθέτηση σε σωστές θέσεις σώματος και στις καθημερινές δραστηριότητες
- Να ενθαρρύνει τον ασθενή στη συμμετοχή
10. Μπορεί η σπαστικότητα να επηρεάσει την ψυχολογία και την ποιότητα ζωής;
Ναι. Ο πόνος, η εξάρτηση από άλλους και οι περιορισμοί στην καθημερινότητα μπορεί να οδηγήσουν σε απογοήτευση, άγχος ή και κατάθλιψη. Η σωστή υποστήριξη και η ενεργός συμμετοχή στην αποκατάσταση βοηθούν πολύ.
11. Υπάρχει οριστική θεραπεία ή μόνο διαχείριση;
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία. Στόχος είναι η διαχείριση: μείωση των συμπτωμάτων, βελτίωση της λειτουργικότητας και διατήρηση της ποιότητας ζωής.
12. Κάθε πότε χρειάζεται επανεκτίμηση από γιατρό ή φυσίατρο;
- Συνήθως κάθε 3–6 μήνες
- Πιο συχνά αν υπάρχει αλλαγή στη σπαστικότητα, νέα συμπτώματα ή αν έχει εφαρμοστεί ενέσιμη θεραπεία (π.χ. Βοτουλινική τοξίνη).
FOR CARE
Εξειδικευμένη Κατ' Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα
Η ομάδα μας από εξειδικευμένους νοσηλευτές προσφέρει ολοκληρωμένη φροντίδα με επαγγελματισμό και πραγματικό ενδιαφέρον για κάθε ασθενή.
